Οι σχέσεις του Δ.Σ. με την Εκτελεστική Διεύθυνση
-Έχει αναφερθεί στα ΜΜΕ ότι στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου η σχέση μεταξύ της Εκτελεστικής Διεύθυνσης και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου δεν ήταν η καλύτερη. Πώς σχολιάζετε;
-Πρωτίστως πρέπει να αναφέρω ότι σε ένα Διοικητικό Συμβούλιο, όπου οι διαδικασίες λειτουργούν σωστά και αποτελεσματικά, το κάθε μέλος πρέπει να νιώθει ότι μπορεί να διαδραματίζει τον ρόλο του ελεύθερα και να επιτελεί το έργο του απρόσκοπτα, κάτι που είναι πολύ σημαντικό και για σκοπούς ορθής εταιρικής διακυβέρνησης.
Ως εκ τούτου, για το καλό του οργανισμού και των μετόχων του, το κάθε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, με βάση τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να συνδράμει αποτελεσματικά τη λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου. Κατά την άποψή μου, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά που πρέπει να προσδιορίζουν ένα Διοικητικό Συμβούλιο είναι να λειτουργεί σε ένα περιβάλλον στο οποίο όλα τα μέλη μπορούν να εκφράσουν την άποψή τους, για οποιοδήποτε θέμα, ελεύθερα.
Κατ’ ακρίβειαν, είναι οι συνεδρίες που πάντοτε διεξάγονται σε ατμόσφαιρα που οι εισηγήσεις και προτάσεις απλώς εγκρίνονται, έτσι, τυπικά, ελλείψει διαλόγων, συζητήσεων και διαβουλεύσεων, που πρέπει να ανησυχούν τους μετόχους μιας δημόσιας εταιρείας. Το περιβάλλον που υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας Κύπρου είναι τέτοιο, που οι διαφορετικές απόψεις είναι καλοδεχούμενες.
Η ελεύθερη έκφραση σε συνδυασμό με την ικανότητα των μελών να υποστηρίζουν με ισχυρά επιχειρήματα τις θέσεις τους, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που πολύ σημαντικά ζητήματα τύγχαναν ενδελεχούς ανάλυσης και διαβούλευσης, πολλές φορές οδήγησαν σε εκτενείς συζητήσεις και μακροσκελείς συνεδρίες. Παρά ταύτα, πρέπει να σημειωθεί ότι, από τις πέραν των 30 συνεδριάσεων που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα, σχεδόν όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονταν ήταν ομόφωνες. Πιστεύω ότι αυτό αντικατοπτρίζει ένα υγιές περιβάλλον Διοικητικού Συμβουλίου.
-Αληθεύουν δημοσιεύματα που σας θέλουν να έχετε διαφορετική άποψη από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο για διάφορα θέματα;
-Με τον John (σ.σ. Χούρικαν) μοιραζόμαστε τις ίδιες απόψεις ως προς το πώς η τράπεζα θα πρέπει να κινηθεί στο μέλλον και συνεργαζόμαστε στενά για το θέμα αυτό. Όταν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, συζητάμε τα πράγματα και βρίσκουμε τη σωστή λύση. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούμε ένα καλό περιβάλλον εταιρικής διακυβέρνησης με τους ενδεδειγμένους ελέγχους και ισορροπίες, ώστε να περιοριστούν οι κίνδυνοι. Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι οι καταθέτες και οι μέτοχοι των τραπεζών στην Κύπρο έχουν πληρώσει το κόστος της κακής εταιρικής διακυβέρνησης στον τραπεζικό τομέα.
Τα μη εξυπηρετούμενα
-Έχει το Διοικητικό Συμβούλιο δώσει, κατά την άποψή σας, τη δέουσα σημασία στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων;
Ναι, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει δώσει μεγάλη σημασία σε αυτό το θέμα. Πρωτίστως, δημιουργήθηκε η Διεύθυνση Αναδιάρθρωσης και Ανάκτησης Χρεών και προσλήφθηκε ως επικεφαλής ειδικός, εξωτερικός σύμβουλος με ανάλογες εμπειρίες. Έκτοτε, η Διεύθυνση Αναδιάρθρωσης και Ανάκτησης Χρεών έχει ενδυναμωθεί και αριθμεί πέραν των 450 ατόμων. Πέραν αυτού, ξένοι σύμβουλοι έχουν εκμισθωθεί για να εκπαιδεύουν, να καθοδηγούν και να υποστηρίζουν το προσωπικό.
Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει αφιερώσει σε αυτήν την προσπάθεια αρκετό χρόνο και έχει διαθέσει σημαντικούς πόρους, ώστε η Διεύθυνση αυτή να έχει στη διάθεσή της τα αναγκαία εργαλεία που χρειάζονται, για να φέρει εις πέρας το έργο της. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να σημειώσω ότι αρκετές φορές το Διοικητικό Συμβούλιο ένιωσε ότι η επίτευξη προόδου θα μπορούσε να ήταν ταχύτερη.
Προς αυτήν την κατεύθυνση και ως προς τη βελτίωση και ενδυνάμωση της εν λόγω Διεύθυνσης έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Παράλληλα, πρέπει να αναφερθεί ότι η ύπαρξη ενός σωστού νομικού πλαισίου, που να διέπει τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα, θα δημιουργήσει κίνητρα που θα ενθαρρύνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη να βρίσκουν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις και να συμφωνούν στις αναδιαρθρώσεις των βιώσιμων δανειοληπτών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες του καθενός ξεχωριστά. Εννοείται, βεβαίως, ότι οι τράπεζες πρέπει να δρουν με επαγγελματικότητα, αλλά και ανθρωπισμό.
Το νομοσχέδιο για τις εκποιήσεις
-Ποια είναι η άποψή σας για το νομοσχέδιο σχετικά με τις εκποιήσεις;
-Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για τις τράπεζες να υιοθετηθεί ένα κατάλληλο και αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο. Θα πρέπει να παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία στις τράπεζες, ούτως ώστε να μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να βελτιώσουν τους ισολογισμούς τους, για να επαναρχίσουν, σταδιακά, με τη χορήγηση δανείων και διοχέτευση ρευστότητας στην οικονομία.
Αναμένω ότι με την εφαρμογή του αρκετοί δανειολήπτες, που μπορούν αλλά αποφεύγουν μέχρι σήμερα να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους, θα προχωρήσουν σε συμφωνία για αναδιάρθρωση και αποπληρωμή των δανείων τους. Οι τράπεζες θα πρέπει να καταφεύγουν στην εκποίηση περιουσίας μόνο αφού εξαντλήσουν όλα τα υπόλοιπα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους.
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρχουν και ασφαλιστικές δικλίδες, όπως πρόνοιες στη νομοθεσία που να διασφαλίζουν τα δικαιώματα των δανειοληπτών πριν και κατά τη διαδικασία εκποίησης, και ότι όλα γίνονται στη βάση διαφανών διαδικασιών. Ήδη, το πλαίσιο διαχείρισης καθυστερήσεων ρυθμίζεται από την οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και έχει θεσπιστεί Κώδικας Συμπεριφοράς, για τον οποίο το Διοικητικό Συμβούλιο ζήτησε την πιστή εφαρμογή του.
Σκοπός είναι η επίτευξη δίκαιων αναδιαρθρώσεων σε βιώσιμους δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες (φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις) και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Οι τράπεζες οφείλουν να εξετάζουν και αξιολογούν κάθε περίπτωση ξεχωριστά και να προτείνουν λύσεις, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα κατά προτίμηση, οι οποίες θα ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες και την οικονομική κατάσταση του κάθε δανειολήπτη.
Τυχόν εκποιήσεις θα πρέπει να γίνονται με προσοχή και με βάση τα δεδομένα της οικονομίας, διαφορετικά μπορεί να δημιουργηθεί μια αχρείαστη πίεση στις τιμές των ακινήτων, με αρνητικές επιπτώσεις και για τις ίδιες τις τράπεζες. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος για να περιοριστούν οι εκποιήσεις είναι να υπάρξουν ισορροπημένα κίνητρα μεταξύ των δανειοληπτών και των τραπεζών, έτσι ώστε να γίνουν αποτελεσματικές αναδιαρθρώσεις δανείων. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν με πιστωτική επέκταση, συμβάλλοντας θετικά στην ανάπτυξη της οικονομίας και αύξηση της απασχόλησης.
Η εμπιστοσύνη των μετόχων
-Αισθάνεστε ότι η αύξηση κεφαλαίου ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση;
-Θεωρώ την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ως ουσιαστικό βήμα στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του Συγκροτήματος. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά €1 δισεκατομμύριο σε συνδυασμό με τις ενέργειες απομόχλευσης, αναμένεται να ενισχύσουν προληπτικά τον Δείκτη Κεφαλαίων Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 περίπου στο 15,1% όπως έχουμε ανακοινώσει, ο οποίος συγκρίνεται πολύ ευνοϊκά με άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών τραπεζών.
Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου στοχεύει επίσης στην επιτάχυνση της εφαρμογής του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του Συγκροτήματος και, παράλληλα, στην περαιτέρω ενίσχυση του Συγκροτήματος και αυξάνει προληπτικά τη δυνατότητα της Τράπεζας να ανταποκριθεί θετικά σε εποπτικές απαιτήσεις και περαιτέρω εξωγενείς κραδασμούς. Επιπλέον, αναμένεται ότι θα βελτιώσει την εμπιστοσύνη των μετόχων, καθώς και άλλων ενδιαφερόμενων μερών προς την Τράπεζα και ενισχύει την δυνατότητα πρόσβασης της Τράπεζας στις αγορές κεφαλαίου, διευκολύνοντας παράλληλα την εισαγωγή των μετοχών της Τράπεζας στο Χρηματιστήριο.
Με την επιτάχυνση της υλοποίησης του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του Συγκροτήματος, διευρύνεται το φάσμα των διαθέσιμων επιλογών και ενισχύεται η Τράπεζα, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επωφεληθεί από την οικονομική ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας. Το γεγονός ότι διεθνείς θεσμικοί επενδυτές επέδειξαν ενδιαφέρον και συμμετείχαν στην τοποθέτηση, καταδεικνύει την εμπιστοσύνη τους προς την Τράπεζα και την κυπριακή οικονομία στο σύνολό της.
-Η Κεντρική σάς έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο, κυρίως σε σχέση με τα χρονοδιαγράμματα και το ύψος της αύξησης;
-Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι πολύ ικανοποιημένο με την άριστη συνεργασία που έχει με τη Διοικητή και άλλους αξιωματούχους της Κεντρικής Τράπεζας. Υπάρχει διαφάνεια σε αυτό που κάνουμε και διατηρούμε ένα ανοικτό κανάλι επικοινωνίας με την Κεντρική Τράπεζα, όπου συζητούμε σημαντικά και ευαίσθητα θέματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έγινε μια πολύ ειλικρινής συζήτηση με την Κεντρική Τράπεζα για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Δόθηκε η ευκαιρία σε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας να εκφράσουν τις απόψεις τους για το θέμα, αλλά και να ακούσουν τη θέση της Κεντρικής Τράπεζας, που ήταν καθοριστική στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Το μείγμα των επενδυτών
-Αισθάνεστε ικανοποιημένος από το μείγμα των επενδυτών που συμμετείχαν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου;
-Η συμμετοχή των επενδυτών στην πρώτη φάση της διαδικασίας της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης προς την Τράπεζα Κύπρου και την κυπριακή οικονομία. Το μείγμα των επενδυτών διαμορφώθηκε μετά από μια διεθνή διαδικασία, ενώ το προφίλ τους αντικατοπτρίζει τη φάση αναδιάρθρωσης που διανύει αυτήν τη στιγμή η Τράπεζα και δεν φαίνεται να διαφέρει από το προφίλ των επενδυτών που συμμετείχαν στις πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών.
Στην περίπτωση της Τράπεζας Κύπρου ωστόσο, η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) αποτελεί μια ιδιαιτερότητα και τη θεωρώ ως εξαιρετικά θετική εξέλιξη για τη σταθερότητα της τράπεζας και του κυπριακού τραπεζικού συστήματος.
-Υπάρχουν μέτοχοι, οι οποίοι αντιτίθενται στην προσπάθεια άντλησης κεφαλαίων;
-Με περίπου 100.000 μετόχους είναι αναπόφευκτο ότι κάποιοι από αυτούς εκφράζουν ανησυχίες ή απογοήτευση, βλέποντας τη μείωση του ποσοστού συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας. Τα
αισθήματά τους είναι φυσιολογικά και δεν θα πρέπει να ξεχνούμε τη μεγάλη απώλεια που έχουν υποστεί αυτοί οι άνθρωποι και επιχειρήσεις. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς έγιναν μέτοχοι χωρίς να το θέλουν. Δεν πρόκειται απλώς για μετόχους, αλλά για καταθέτες και πελάτες της Τράπεζας που διαχρονικά στήριξαν και συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξη του Συγκροτήματος.
Παρόλ' αυτά, έχω την αίσθηση ότι ακόμη και οι μέτοχοι που μπορεί να αντιτίθενται σε αυτήν την προσπάθεια, εκτιμούν πλήρως τη σημασία της άντλησης €1 δισ. σε νέα κεφάλαια και την προοπτική που δημιουργείται για το Συγκρότημα, αλλά και για την οικονομία του τόπου γενικότερα.
-Έχετε ενδείξεις για τη συμμετοχή τους στο στάδιο του clawback;
-Η συγκεκριμένη διαδικασία, που βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορά αιτήσεις από υφιστάμενους μετόχους με την προϋπόθεση ότι το ελάχιστο ποσό της κάθε αίτησης δεν θα είναι κάτω από €100.000. Θα πρέπει να αναμένουμε μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, που είναι προγραμματισμένη για τις 21 Αυγούστου, πριν από την εξαγωγή οποιωνδήποτε συμπερασμάτων σε σχέση με τη συμμετοχή των υφιστάμενων μετόχων στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.
Με την έγκριση της διαδικασίας της αύξησης κεφαλαίου από τους μετόχους στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση, όπως ήδη έχουμε ανακοινώσει, θα ακολουθήσει και η επόμενη φάση, όπου οι υφιστάμενοι μέτοχοι θα μπορούν να αιτηθούν συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου για ποσά κάτω από €100.000.
-Υπολογίζοντας τις ισορροπίες, υπάρχει ενδεχόμενο η αύξηση να μην εγκριθεί από την Έκτακτη Γενική Συνέλευση;
-Πιστεύω ότι τα ψηφίσματα για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου θα τύχουν της έγκρισης των μετόχων κατά την Έκτακτη Γενική Συνέλευση, εφόσον η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι προς το συμφέρον της Τράπεζας και των μετόχων της.